Ատեստավորման ենթակա ուսուցիչների վերապատրաստում, 2023-2024 ուստարի, հանրակրթական բնագավառի օրենսդրություն Վերապատրաստում 2023

Վերապատրաստող մասնագետ` Գևորգ Հակոբյան

 Հերթական ատեստավորման համար ուսուցչի վերապատրաստման մոդուլ Հանրակրթության բնագավառի օրենսդրություն բաղադրիչ, 10 ժամ,  1 կրեդիտ։

Առաջին պարապմունք (1ժամ)․ ինքնուրույն գործնական աշխատանք․

Քննարկում․ ինչու և ինչ չափով պետք է ուսուցիչը ծանոթ լինի հանրակրթության մասին օրենսդրությանը․ սպասելիքներ

Ծանոթանալ Հանրակրթության մասին ՀՀ օրենքի 3-րդ, 4-րդ, 5-րդ հոդվածներին։ Ընդգծել անհասկանալի տերմինները, նախադասությունները, պարբերությունները։

Պատասխան

Առանձնացրել եմ հետևյալ նախադասությունները

հանրակրթության բնագավառում ժողովրդավարական կառավարման սկզբունքների ապահովումը հայ ինքնության պահպանման կարևոր երաշխիք

Առաջադրանք․ օրենքի քանի՞ հոդվածում  է հանդիպում «ուսուցիչ» բառը։

Պատասխան

Կարդացի և ծանոթացա Հանրակրթության մասին ՀՀ օրենքի հոդվածներին։

 «Ուսուցիչ» բառը օգտագործված է.

Հոդված 3,10.9,13,14,14,1,14,2,14,3

Հոդված 10-7

Հոդված 11-4

Հոդված 17.1-11

Հոդված 19-3

Հոդված 25-5

Հոդված 26-1,4,5,6,7,8-1,8-2,9,10,11,16,17,27

Գլուխ 6

Հոդված 29-12.1,12.3,13,14

Հոդված 30-22

Հոդված 38-5

Հարցարան՝ ինքնաստուգման համար․

• Դպրոցում աշխատող յուրաքանչյուր մանկավարժական աշխատող ուսուցի՞չ է։ Ինչո՞ւ։                                                                                                                           Կարծում եմ  դպրոցում աշխատող յուրաքանչյուր մանկավարժական աշխատող պարտադիր չէ,որ ուսուցիչ լինի:Եվ ինչպես սահմանվում է  Հանրակրթության մասին օրենք- ի հոդված 2-ում.                                       Ուսուցիչը՝ ուսումնական հաստատությունում սովորողների կողմից առարկայական  ծրագրերի յուրացումը դասապրոցեսի միջոցով ապահովող և այդ գործընթացի համար անմիջականորեն պատասխանատու մանկավարժական աշխատող.

Դպրոցում աշխատող յուրաքանչյուր ուսուցիչ մանկավարժական աշխատո՞ղ է։ Ինչո՞ւ։ 

                                                                                                                       

Այո,քանի որ,նույն՝հոդված 2-ում նշվում է,որ յուրաքանչյուր ուսուցիչ նաև համարվում է մանկավարժական աշխատող                                                                        Մանկավարժական աշխատողը սովորողների կողմից հանրակրթական ծրագրերի յուրացմանը նպաստող և /կամ/ կրթության բովանդակության պահանջնեը ապահովող ուսումնական հաստատության, ինչպես նաև մանկավարժահոգեբանական կենտրոնների աշխատակից:

• Հանրակրթական ուսումնական հաստատության տնօրենը, փոխտնօրենը մանկավարժակա՞ն, թե վարչական աշխատողներ են։ 

• Վարչական աշխատողներ են                                                                                                                                                                                                                                        Ինչպես սահմանվում է հոդված 12-ում. ուսումնական հաստատության տնօրենը /հանրակրթական հիմնական ծրագրեր իրականացնող ստորաբաժանման ղեկավարը/ պատասխանատու է հանրակրթության պետական կրթական և առարկայական չափորոշիչներին համապատասխան ուսումնադաստիարակչական գործընթացի կազմակերպման ,սովորողների առողջության պահպանման ,կադրերի ընտրության,Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսգրքի պահանջների պահպանման համար, ինչպես նաև օրենքով և ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ սահմանված այլ պարտավորությունների ապահովման համար:                                                

• Հանրակրթության մասին օրենքի 25-րդ հոդվածի 4-րդ կետում գրված է․ «4. Պետական ուսումնական հաստատության մեկ դրույքով պաշտոնավարող վարչական աշխատողը համապատասխան որակավորման դեպքում համատեղության կարգով կարող է ունենալ շաբաթական մինչև ութ դասաժամ ուսումնական ծանրաբեռնվածություն:» Կարելի՞ է այդ վարչական աշխատողին համարել ուսուցիչ։                                                                                                         Կարող է համարվել ուսուցիչ, քանի որ նույն 25-րդ հոդվածը սահմանում է, որ կարող է համատեղվել աշխատանքները.        

  4. Պետական ուսումնական հաստատության  մեկ դրույքով պաշտոնավորող վարչական աշխատողը համապատասխան որակավորման դեպքում համատեղության կարգով կարող է ունենալ շաբաթական մինչև ութ դասաժամ ուսումնական ծանրաբեռնվածություն:                                                                                                                                                                                                                         Կես դրույքով պաշտոնավորող  և համապատասխան որակավորում ունեցող պետական ուսումնական հաստատության վարչական աշխատողը համատեղության կարգով կարող է ունենալ շաբաթական մինչև տասնչորս դասաժամ ուսումնական ծանրաբեռնվածություն:                                                                                                                                        5. Սույն հոդվածի 4-րդ մասով սահմանված դեպքերում վարչական աշխատողը կարող է դասավանդել միայն այն դեպքում, երբ համապատասխան առարկայի ուսուցչի թափուր տեղը չի համալրվում առնվազն մեկ անգամ հայտարարված մրցույթի արդյունքով, կամ տվյալ առարկայի ուսուցիչները ապահովված են մեկ դրույք ծանրաբեռնվածությամբ: Վարչական աշխատողը չի կարող դասավանդել այլ հանրակրթական ուսումնական հաստատությունում:

Երկրորդ պարապմունք (2 ժամ)․ Հանրակրթական ուսումնայան հաստատությունում կրթական գործընթացի մասնակիցների իրավունքների և պարտականությունների ներկայացում։

Հանրակրթության մասին ՀՀ օրենքով որոշված՝ ուսումնական հաստատությունում կրթական գործի մասնակիցները։

Առաջադրանք

• Տեքստային որևէ խմբագրիչում մուտքագրում է ուսումնական հաստատությունում կրթական գործի մասնակիցների ցանկը՝ ըստ իր իմացածի։

• Կարդում է օրենքի 19-րդ հոդվածը, համեմատում օրենքում բերված ցանկը իր գրածի հետ՝ նշելով տարբերությունները։                                                                                                                                                                                                                Իմ պատկերացմամբ ուսումնական հաստատությունում կրթական գործընթացի մասնակիցներն են.                                                                              Սովորողը                                                                                                                        դասավանդողը                                                                                                              սովորողի ծնողը                                                                                                            տնօրենը,փոխտնօրենը                                                                                                մյուս մանկավարժական աշխատողները                                                                վարչական խորհրդի անդամները                                                                                                                                                                                                                          Ուսումնական հաստատությունում կրթական գործընթացի մասնակիցներն են՝                                                                                                                                                                                                                                                    1. սովորողը                                                                                                                      2. սովորողի ծնողը                                                                                                            3. ուսուցիչը և մանկավարժական այլ աշխատողներ                                                4. վարչական աշխատողները                                                                                      5. խորհրդում և խորհրդակցական մարմիններում ընդգրկված՝                         կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի, տարածքային կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների  ներկայացուցիչները և այլ անձինք:

•  Փորձում է մեկնաբանել, թե տարբերությունները որտեղի՞ց են առաջացել։

Հարցարան՝ ինքնաստուգման համար։

• ուսումնական հաստատությունում ովքե՞ր են վարչական աշխատողները               Տնօրեն, փոխտնօրեն

• ուսումնական հաստատությունում ովքե՞ր են «մանկավարժական այլ աշխատողները»                                                                                              

•  Ուսուցչի օգնական, կազմակերպիչ                                                                                                                                                                                                                    օրենքի 19-րդ հոդված 5-րդ կետի վերջում կա «և այլ անձինք»․ այդպիսի մի քանի անձ թվարկեք։                                                                                                                                                                                                                                                              Պարտիզպան,պահակ,լաբորանտ,տնտեսուհի

Սովորողի իրավունքները և պարտականությունները

Առաջադրանք

• Սկզբում ինքնուրույն, առանց օգտվելու որևէ գրականությունից, պատասխանում է հարցին։ Հետո իր գրածը համեմատում է օրենքի 20-րդ հոդվածի հետ։

• Դեղինով նշում է այն կետերը, որոնք իր գրածում կան, բայց օրենքում չկան։ Կարմիրով լրացնում է այն կետերը, որոնք ավելացրել է օրենքից։ Աշխատանքը տեղադրում է իր բլոգում։

• Դեղինով նշած կետերից ընտրում է երկուսը և հիմնավորում, թե ինչու այդ կետերը պետք է լինեին։                                                                                                                                                                                                                                              Պատասխան                                                                                                                    Սովորողն իրավունք ունի՝                                                                                           Լինել պաշտպանված ցանկացած ֆիզիկական և հոգեբանական ճնշումներից                                                                                                                                    Ընտրելու իրեն հարմար հաստատությունը                                                                 Ստանալ 12 ամյա կրթություն                                                                                     Սովորողն իրավունք ունի ընտրել և մասնակցել իր նախասիրությամբ ակումբների, խմբակների                                                                                             Մասնակցելու հաստատությունում կազմակերպված միջոցառումներին       Ազատ կարծիք արտահայտելու իրավունք                                           Մասնակցելու հաստատության կառավարմանը                                                  Օգտվել կանոնադրությամբ իրեն հատկացված իրավունքներից                       Ազատ հագնվելու իրավունք   

  ծնողի համաձայնությամբ ընտրելու ուսումնական հաստատությունը և ուսուցման ձևը, ինչպես նաև տվյալ ուսումնական հաստատությունում առկա հոսքը, ստանալու կրթական վճարովի ծառայություններ.
  անվճար օգտվելու ուսումնական հաստատության ուսումնանյութական բազայից.
  ստանալ կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիքը բավարարելուն ուղղված աջակցություն.
  մասնակցելու ներդպրոցական և արտադպրոցական միջոցառումների.
  պաշտպանված լինելու ցանկացած ֆիզիկական և հոգեբանական ճնշումներից, շահագործումից, մանկավարժական և այլ աշխատողների ու սովորողների այնպիսի գործողություններից կամ անգործությունից, որով խախտվում են սովորողի իրավունքները, կամ ոտնձգություն է արվում նրա պատվին ու արժանապատվությանը.
  ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ սահմանված կարգով մասնակցելու ուսումնական հաստատության կառավարմանը.
  ազատորեն փնտրելու և մատչելիորեն ստանալու ցանկացած տեղեկատվություն, բացառությամբ օրենքով սահմանված դեպքերի.
  ազատ արտահայտելու սեփական կարծիքն ու համոզմունքները.
  օգտվելու օրենքով և ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ սահմանված այլ իրավունքներից:

  Սովորողի պարտականությունները՝

  Առաջադրանք

  Սկզբում ինքնուրույն, առանց օգտվելու որևէ գրականությունից, պատասխանում է հարցին։ Հետո իր գրածը համեմատում է օրենքի 27-րդ հոդվածի հետ։

  Դեղինով նշում է այն կետերը, որոնք իր գրածում կան, բայց օրենքում չկան։ Կարմիրով լրացնում է այն կետերը, որոնք ավելացրել է օրենքից։ Աշխատանքը տեղադրում է իր բլոգում։

  Դեղինով նշած կետերից ընտրում է երկուսը և հիմնավորում, թե ինչու այդ կետերը պետք է լինեին։

  Պատասխան
  Սովորողը պարտավոր է
   Սովորողը պարտավոր է ունենալ էլեկտրոնային հասցե, գործածել էլեկտրոնային փոստը
  Սովորողը պարտավոր է հաճախել դասերին՝ ըստ դասացուցակի
   Սովորողը պարտավոր է իր բացակայության, ուշացման մասին նախօրոք տեղյակ պահել
  դասի ընթացքում մասնակցել դասաժամի ընթացքում ուսումնական գործընթացին:
  դպրոցի գույքին վերաբերվել ինչպես իր սեփականին
  դպրոցում դրսևորել սովորողին վայել վարքագիծ
  կատարել դասավանդողի տված ուսումնական առաջադրանքները
  խնամքով վերաբերվել  դպրոցի  շենքին,  գույքին   և    ծառերին  ու  թփերին.
  հարգել դպրոցի  սովորողների   և  աշակերտների  իրավունքներն  ու  արժանապատվությունը.
  օգնել փոքրերին,  հոգատար  լինել  նրանց  նկատմամբ,  հարգալից  լինել  ծնողների,  մեծերի,   կանանց  և  աղջիկների  նկատմամբ. 
  Խնամքով վերաբերվել  շրջակա  միջավայրին,  բնությանը,  մասնակցել  բնության  պահպանման  աշխատանքներին
  մասնակցել ճամբարներին և ճամփորդություններին
  Հիմնավորում.
  Ճամփորդությունները նպաստում են սովորողի աշխարհայացքի ձևավորմանը, հայրենաճանաչությանը, ինչու չէ նաև բնապահպանությանը:

  Սովորողը պարտավոր է`
  կատարել ուսումնական հաստատության կանոնադրության և ներքին կարգապահական կանոններով սահմանված պահանջները.
  ստանալ հանրակրթության պետական չափորոշիչներին համապատասխան գիտելիքներ, ձեռք բերել և տիրապետել համապատասխան հմտությունների և կարողությունների, բավարարել սահմանված արժեքային համակարգին ներկայացվող պահանջները.
  հաճախել և մասնակցել ուսումնական պարապմունքներին.
  կատարել օրենքով և ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ սահմանված այլ պարտականություններ:                                                                                                      

•                                                                         Սահմանված կարգով փոխել ուսուցողական ծրագիրը,դասարանը,խումբը                                                                                                                                                 Հիմնավորում                                                                                                              սովորողները դպրոցից դպրոց, դասարանից դասարան ազատ տեղաշարժի հնարավորություն ունեն, և եթե իրենց նախընտրած դպրոցում- դասարանում ազատ տեղ կա:                                                                                                                                                                                                                                Ստանալու հանրակրթության պետական կրթական չափորոշչին համապատասխան կրթություն.

Մանկավարժական աշխատողի իրավունքները և պարտականությունները

Առաջադրանք

• Սկզբում ինքնուրույն, առանց օգտվելու որևէ գրականությունից, պատասխանում է հարցին։ Հետո իր գրածը համեմատում է օրենքի 27-րդ հոդվածի հետ։

• Դեղինով նշում է այն կետերը, որոնք իր գրածում կան, բայց օրենքում չկան։ Կարմիրով լրացնում է այն կետերը, որոնք ավելացրել է օրենքից։ Աշխատանքը տեղադրում է իր բլոգում։

• Դեղինով նշած կետերից ընտրում է երկուսը և հիմնավորում, թե ինչու այդ կետերը պետք է լինեին։                                                                                                                                                                                                                                            Պատասխան

   Մանկավարժական աշխատողն իրավունք ունի`    
• Անվճար օգտվել կրթահամալիրի գրադարանից 
• Մասնակցելու հաստատության գործունեությանը վերաբերող հարցերի քննարկմանը
• Ներկայացնելու իր առաջարկները ծրագրերի, դասագրքերի ընտրության և կազմելու հարցում
• Ընտրել ուսուցման իր ձևը, մեթոդը
• Ընտրելու և կիրառելու դասավանդման այնպիսի մեթոդներ և միջոցներ, որոնք ապահովում են ուսումնական  բարձր որակ և հետաքրքրություն
• Մասնակցելու սեմինարների, ժողովների, գիտաժողովների քննարկումների
• Կամավոր մասնակցել ատեստավորման
• Ունենալ բարենպաստ պայմաններ՝ դասապրոցեսն անցկացնելու համար
• Ազատ խոսքի և կարծիք արտահայտելու
• Արձակուրդի և հանգստի անցկացման
• Մասնակցել վերապատրաստումների
• Կատարելագործել իր առարկայական և մասնագիտական գիտելիքներն ու հմտությունները
• Աշխատողն ունի. վճարովի արձակուրդի իրավունք՝

• 1) մասնակցելու ուսումնական հաստատության կառավարմանը` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ և ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ սահմանված կարգով.

  2) ընտրելու և ընտրվելու համապատասխան պաշտոններում և կառավարման համապատասխան մարմիններում.

  3) մասնակցելու ուսումնական հաստատության գործունեությանը վերաբերող հարցերի քննարկմանը և լուծմանը.

  4) բողոքարկելու ուսումնական հաստատության ղեկավար մարմինների հրամանները, որոշումները և կարգադրությունները` Հայաստանի Հանրապետության oրենսդրությամբ սահմանված կարգով.

  5) առաջարկներ ներկայացնելու առարկայական չափորոշիչների, ծրագրերի, դասագրքերի բարելավման վերաբերյալ.

  6) oգտվելու ուսումնական հաստատության գրադարանի, տեղեկատվական պահոցների ծառայություններից` ուսումնական հաստատության կանոնադրությանը համապատասխան.

  7) ընտրելու և կիրառելու դասավանդման այնպիսի մեթոդներ և միջոցներ, որոնք ապահովում են ուսումնական գործընթացի բարձր որակ` իր ընտրությամբ օգտագործելով կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի երաշխավորած դասագրքեր և ուսուցողական նյութեր, ձեռնարկներ և սովորողների գիտելիքների, հմտությունների և կարողությունների գնահատման մեթոդներ.

  8) պաշտպանված լինելու սովորողների, մանկավարժական և այլ աշխատողների այնպիսի գործողություններից, որոնք նսեմացնում են իր մասնագիտական վարկանիշն ու արժանապատվությունը.

  9) ունենալու կազմակերպական և նյութատեխնիկական պայմաններ մասնագիտական գործունեություն իրականացնելու համար.

  10) իր շահերի պաշտպանության նպատակով ստեղծելու կազմակերպություններ, արհմիություններ կամ անդամակցելու դրանց` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով.

  11) հանրակրթության պետական չափորոշչին համապատասխան` մշակելու և իրականացնելու դասապլաններ, թեմատիկ միավորներ.

  12) մասնակցելու վերապատրաստումների, գիտաժողովների, քննարկումների և լսումների.

  13) դիմելու արտահերթ ատեստավորվելու կամ որակավորման համապատասխան տարակարգ ստանալու համար.

  13.1) ինքնուրույն և իր միջոցներով մասնակցելու վերապատրաստումների.

  14) օգտվելու օրենքներով և ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ իրեն վերապահված իրավունքներից, լիազորություններից և խրախուսման ձևերից:                                                                                                                                Մանկավարժական աշխատողը պարտավոր է՝     

• Կատարելագործել  իր առարկայական և մասնագիտական գիտելիքները
• Կապպահպանել,համագործակցել ծնողների հետ
• Հաշվի առնելով յուրաքանչյուր սովորողի առանձնահատկությունները՝ նպաստել սովորողի գիտելիք ստանալուն
• Պաշտպանել և հարգել սովորողի իրավունքները
• Նպաստել և աջակցել սովորողների գիտելիքների ձեռք բերելուն
• Համագործակցել գործընկերների հետ փորձի փոխանակման և մասնագիտական գործունեության բարձրացման նպատակով
• 1.                                             

Սովորողի ծնողի իրավունքներն ու պարտականությունները 

Առաջադրանք

• Սկզբում ինքնուրույն, առանց օգտվելու որևէ գրականությունից, պատասխանում է հարցին։ Հետո իր գրածը համեմատում է օրենքի 28-րդ հոդվածի հետ։

• Դեղինով նշում է այն կետերը, որոնք իր գրածում կան, բայց օրենքում չկան։ Կարմիրով լրացնում է այն կետերը, որոնք ավելացրել է օրենքից։ Աշխատանքը տեղադրում է իր բլոգում։

• Դեղինով նշած կետերից ընտրում է երկուսը և հիմնավորում, թե ինչու այդ կետերը պետք է լինեին։

Երրորդ պարապմունք (4 ժամ)․ Հանրակրթության պետական չափորոշիչի ձևավորման սկզբունքները, հիմնական բաժիններին ընդհանրական ներկայացումը։

Ծանոթանալ Հանրակրթության մասին օրենքի 3-րդ հոդվածի 5-րդ կետին, օրենքի 6-րդ հոդվածին, Հանրակրթության պետական չափորոշիչի ձևավորման և հաստատման կարգի II բաժնին։ Ընդգծել նկատված տարբերությունները։

Չափորոշիչի ձևավորման սկզբունքները՝ I բաժին։

Չափորոշիչի բաժինները

Կարողունակություն, միջնակարգ կրթության շրջանավարտի ակնկալվող կարողունակությունները, Բաժին II

Հանրակրթական հիմնական ծրագրերի բովանդակությունը, բաժին VI

Հանրակրթական ընդհանուր պետական ծրագրի առարկայացանկի ձևավորման հիմնական սկզբունքները, բաժին VIII

Սովորողի ուսումնառության արդյունքների գնահատման սկզբունքները , բաժին IX

Ծանոթանում է նշված բաժիններից յուրաքանչյուրին և դուրս գրում իր համար նորությունները։

Չորրորդ պարապմունք (2) Հանրակրթական ուսումնական հաստատության ուսուցչի ատեստավորման, կամավոր ատեստավորման և տարակարգի շնորհման հիմնական գործընթացները։

Պատրաստվում եմ հերթական ատեստավորման․ օրենքի հոդված 26,

Պատրաստվում եմ կամավոր ատեստավորման, օրենքի հոդված 26,

Պատրատվում եմ տարակարգ ստանալու, օրենքի հոդված 26, ուսուցչի որակավորման տարակրագերի բնութագրիչները։

Առաջադրանք

Յուրաքանչյուր դեպքի համար ներկայացնում է ուսուցչի քայլերի հաջորդականությունը։

Հարցարան՝ ինքնաստուգման համար․

• դպրոցի տնօրենը սահմանված կարգով մաթեմատիկա է դասվանդում 8-րդ դասարանում։ Պարտավո՞ր է անցնել հերթական ատեստավորում։

• դպրոցի տնօրենը սահմանված կարգով մաթեմատիկա է դասվանդում 8-րդ դասարանում։ Կարո՞ղ է դիմել կամավոր ատեստավորման համար։

• դպրոցի տնօրենը սահմանված կարգով մաթեմատիկա է դասվանդում 8-րդ դասարանում։ Կարո՞ղ է դիմել տարակարգ ստանալու համար։

Հինգերորդ պարապմունք (1) Հանրակրթական ուսումնական հաստատության մանկավարժական աշխատողների պաշտոնական անվանացանկը և պաշտոնային պարտականությունները։

Ծանոթանում է ՀՀ կառավարության 2010թ․ 1391 որոշումով սահմանված ուսումնական հաստատության մանկավարժական աշխատողների պաշտոնական անվանացանկին և պաշտոնային նկարագրերին։

Մասնակիցը բերված առաջադրանքներից և հարցերի պատասխաններից տեղադրում է իր բլոգում։ Տեղադրված 6 նյութը բավական է 1 կրեդիտը ստանալու համար։

Բաժնի ուսումնասիրության վերջնարդյունքները

Ուսուցիչը կարողանում է պաշտպանել իր և սովորողների իրավունքները:

Ուսուցիչը կարողանում է ներկայացնել հանրակրթության պետական չափորոշչի կառուցվածքային գլխավոր բաղադրիչները և դրանց միջև առկա փոխադարձ կապերը:

Ուսուցիչը կարողանում է ներկայացնել ատեստավորման և տարակարգի շնորհման հիմնական գործընթացները:

Ուսուցիչը կարողանում է ներկայացնել ուսումնական հաստատության մանկավարժական աշխատողների պաշտոնային պարտականությունները:

Կազմեց Գևորգ Հակոբյանը: